Z życia Związku... rok 1991
I KRAJOWY ZJAZD DELEGATÓW W MODLINIE.
USTAWA PRZYZNAJĄCA UPRAWNIENIA KOMBATANCKIE
|
W styczniu w tygodniku „Sybiracy"1 ukazał się obszerny artykuł Ryszarda Reiffa pod tytułem „Nasze sprawy" podsumowujący dwuletni okres działalności Związku. Artykuł ukazał się w przeddzień Zjazdu i potwierdził główne tezy referatu wygłoszonego na walnym zgromadzeniu w styczniu 1989 roku, które wtenczas przyjęto do realizacji. W artykule znajdujemy również projekcję na przyszłość - zadania dla poszczególnych komisji oraz naczelną sprawę dla wszystkich - uzyskanie uprawnień dla osób deportowanych. Najważniejszym wydarzeniem 1991 roku był I Krajowy Zjazd Delegatów Związku Sybiraków w dniach 19-20 stycznia w Modlinie. Sprawozdanie z działalności Związku złożyła sekretarz Zarządu Krystyna Znosko, referat programowy wygłosił prezes Ryszard Reiff. Podsumowując dorobek dwóch pierwszych lat podkreślił szczególne znaczenie Komisji Socjalnej, Historycznej i Weryfikacyjnej w życiu Związku. Jako naczelne zadania na najbliższą przyszłość, nad którymi podjęto już prace, prezes Reiff wymienił między innymi:„...starania o umieszczenie z powrotem przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie tablicy upamiętniającej walki stoczone na Syberii przez 5 Dywizję Syberyjską WP w latach 1918-1920. Tablica ta została usunięta stamtąd w 1946 roku przez władze PRL. Zamierzamy popierać starania rodzin wysiedlonych z dawnych, wschodnich terenów Rzeczypospolitej do należnego im odszkodowania za pozostawione mienie, przejęte przez władze ZSRR z chwilą deportacji Polaków. Pozycja ta winna być włączona do negocjacji z rządem ZSRR ze szczególnym uwzględnieniem tych, którzy zostali wywiezieni na Wschód, a nie przetrwali wojny w miejscu zamieszkania i byli wysiedleni dopiero po wojnie do Polski. Dla Sybiraków z dawnych terenów wschodnich Polski była to podwójna strata: lat życia i majątku rodzinnego. Nie oznacza to, że uważamy za niezasadne roszczenia repatriantów. Też mogli wziąć jedynie niewielką część ruchomości. Ale przynajmniej mogli zagospodarować się na Ziemiach Odzyskanych w korzystniejszym czasie, bo w połowie lat 40. (...). Podtrzymujemy też postulat zgłoszony na zebraniu założycielskim w styczniu 1989 roku o umorzeniu polskiego długu w ZSRR i przekazanie tych kwot na rzecz rządu polskiego z przeznaczeniem dla Sybiraków za lata pracy niewolniczej (...). Sprawę odszkodowań adresujemy do władz lokalnych, które dysponują majątkiem komunalnym, do władz państwowych zaś, by w polityce przekazywania w ręce prywatne zakładów przemysłowych, uwzględniły tę formę zadośćuczynienia ofiarom agresji i wywłaszczeń na Wschodzie (...). Bliskie są nam wszystkie organizacje skupiające Kresowiaków - z Wilna, Lwowa, Grodna, Nowogródka i innych terenów dawnej Rzeczypospolitej. Nie uważamy ich działalności nastawionej na kontakt z Polakami po tamtej stronie granicy za mogący zaszkodzić dobrosąsiedzkim stosunkom z narodami Litwy, Białorusi, Ukrainy i rozległej Rosji. Wprost przeciwnie - uważamy, że Polacy tam mieszkający powinni być rzecznikami wyzwalających się narodów z systemu, który nie służy ich interesom, ale nie powtarzać błędu nacjonalizmu czy wręcz szowinizmu. A Polacy mieszkający w kraju winni ich umacniać w przekonaniu, że walcząc o swe prawa jako mniejszości, są równocześnie ambasadorami odnowionych stosunków wzajemnego zrozumienia prowadzących do przyjaznej i wzajemnie korzystnej współpracy (...). Ale bliskie są nam też inicjatywy sięgające dalej, do Polaków mieszkających w azjatyckiej części ZSRR. (...) Niezależnie od centrali należałoby realizować to na szczeblu oddziałów wojewódzkich. W zakres tego obszaru naszej aktywności wchodzą również wszystkie środowiska związane z „Rodziną Katyńską" stanowiącą niejako symbol tej najstraszniejszej części gehenny Wschodu. Oddział Krakowski Związku Sybiraków już ponad rok temu złożył wniosek o powołanie na patrona Związku błogosławionego o.Rafała-Józefa Kalinowskiego, powstańca styczniowego z 1863 roku i zesłańca. Uważaliśmy, że tak ważną decyzję nie może podjąć Zarząd Główny, ale trzeba poczekać na Krajowy Zjazd Delegatów. Tak więc przedstawiamy ten problem do decyzji delegatów. Uzasadnienie wynika z dziejów tego błogosławionego, który symbolizował patriotyzm oraz niezłomną wiarę tak potrzebną, by przetrwać w godności najgorszy czas, a silę czerpać z pomocy okazywanej innym (...). Po sprawozdaniach Komisji Rewizyjnej, Sądu Koleżeńskiego i referacie programowym wywiązała się dyskusja, w której zabrało głos czternastu uczestników Zjazdu. W tajnych wyborach na prezesa Związku został wybrany ponownie Ryszard Reiff. Na wniosek prezesa Ryszarda Reiffa zarząd wybrał następujące osoby na kierownicze funkcje: Bogusław Baj, Józef Bancewicz, Franciszek Borkowski, Anna Czarnooka, Zygmunt Czarnocki, Józef Daniel, Stanisław Daniłło, Edward Duchnowski, Józef Dzi-kowski, Bronisław Garczyński, Irena Głowacka, Kazimierz Grenczak, Józef Halski, Edward Jabłonka, Zbigniew Kluz, Józef Kłobuszyński, Juliusz M. Krawacki, Wiesław Krawczyński, Józef Kucharski, Andrzej Lachowski, Feliks Milan, Henryk Milewski, Henryk Pęcak, Waldemar Pietkiewicz, Olgierd Poważyński, Andrzej Redzko, Tadeusz Rochmankowski, Klara Rogalska, Witold Szkotnicki, Jan Szorc. Do prezydium Zarządu Głównego weszli: Zygmunt Czarnocki, Wiesław Krawczyński, Olgierd Poważyński, Feliks Milan. Zjazd przyjął nowy statut. Wprowadzono szereg zmian rozszerzających zakres działania Związku, uprawnienia członków i organów Związku. Ze względu na znaczną liczbę członków zwiększono składy poszczególnych organów oraz wprowadzono do statutu nowe organy, jak zarząd oddziału, komisję rewizyjną i sąd koleżeński, a także nadano osobowość prawną oddziałom i kołom. Na zakończenie obrad uczestnicy Zjazdu podjęli dwie uchwały - Do braci Litwinów i do Prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Wałęsy oraz ogłoszono komunikat końcowy podsumowujący obrady, jednomyślnie przyjęty przez zgromadzonych. W Zjeździe uczestniczyło 235 delegatów reprezentujących wszystkie Oddziały Związku. Na wniosek Oddziału Wojewódzkiego w Krakowie Zjazd postanowił wystąpić do odpowiednich instancji kościelnych z prośbą o zatwierdzenie na patrona Związku błogosławionego Rafała Kalinowskiego. 17 listopada w Rzymie papież Jan Paweł II kanonizował ojca Rafała. W uroczystości uczestniczyła liczna grupa Sybiraków, która wraz z księdzem Edmudem Cisakiem przybyła w pielgrzymce do Rzymu. UCHWAŁA Pan Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Wałęsa
I Krajowy Zjazd Delegatów
Związku Sybiraków obradujący w dniach 19-20 stycznia 1991 roku w twierdzy
Modlin, przesyła serdeczne gratulacje w związku z objęciem Najwyższego
Urzędu RP, życząc owocnego sprawowania go dla dobra RP i wszystkich
Polaków. Prezes Związku Sybiraków Modlin, 20.01.1991 r. UCHWAŁA Do Braci-Litwinów I Krajowy Zjazd Delegatów Związku Sybiraków obradujący w dniach 19-20 stycznia 1991 roku w twierdzy w Modlinie, potępia przemoc radziecką na Litwie, jako akt groźny dla wszystkich krajów przechodzących z ustroju totalitarnego do demokracji. Zastosowanie przemocy do tłumienia dążeń wolnościowych w ościennym państwie przywołuje nasze najgorsze wspomnienia przebytych tragicznych doświadczeń naszego narodu i Państwa. Budzi również obawy, że wydarzenia na Litwie mogą zagrozić równowadze pokojowej, istniejącej w tej części Europy. Nie ma i nie może być usprawiedliwienia dla brutalnego użycia siły wobec bezbronnego, pokojowo nastawionego narodu, demokratycznie wybranego parlamentu i rządu.
Ryszard Reiff Prezes Związku Sybiraków Modlin, 20.01.1991 r. Stronę organizacyjną I Zjazdu Delegatów przygotował Edward Duchnowski. W 1991 roku weszła w życie ustawa „O kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego" zrównująca w art. 4 pkt 3 a osoby deportowane z represjonowanymi. Zapis ten był wielkim zwycięstwem Związku, ukoronowaniem półtorarocznych starań. Związek otrzymał pełnomocnictwa do przeprowadzenia weryfikacji dokumentów składanych przez zainteresowanych uzyskaniem uprawnień. Została powołana Komisja Weryfikacyjna w składzie: Zygmunt Czarnocki - przewodniczący, Anna Czarnocka, Jan Belina i Irena Strychalska -członkowie. Od października 1994 roku sprawami weryfikacji zajmował się tylko Jan Belina. Podobne komisje powołano we wszystkich Oddziałach Wojewódzkich i Kołach Terenowych. Do zadań Komisji Weryfikacyjnej należało: przeszkolenie przewodniczących komisji w Oddziałach, bieżący instruktaż Komisji w Oddziałach, weryfikacja wniosków o uprawnienia kombatanckie i udzielenie rekomendacji, przekazywanie wniosków rekomendowanych na uprawnienia do Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. W latach 1991-1994 wielu Sybiraków pomagało Urzędowi ds. Kombatantów w pracach administracyjnych związanych z weryfikacją dokumentów. W latach 1995-1996 Jan Belina uczestniczył w pracach zespołu przy Urzędzie ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych opracowującego projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych osobom wywiezionym do pracy przymusowej na rzecz III Rzeszy i ZSRR. Ogółem zweryfikowano 98551 wniosków (niektóre kilkakrotnie). Zweryfikowanie przez Komisje Weryfikacyjne tak znacznej ilości wniosków, z których już otrzymało uprawnienia kombatanckie 80 959 osób - możliwym było, dzięki ofiarnej, pełnej poświęcenia i zaangażowania w pracy społecznej szerokiej rzeszy weryfikatorów w terenie. W zadaniach do realizacji przez Zarząd Główny wytyczonych na I Zjeździe znalazł się zapis o konieczności jak najszybszego podjęcia starań o przyznanie odszkodowań za lata pracy i zadośćuczynienie moralne za doznane krzywdy. Uznano, iż temat ten ze względu na rangę powinien się znaleźć w pakiecie spraw do negocjacji pomiędzy rządem ZSRR a Polski. Na posiedzeniu Zarządu Głównego w dniach 8-9 marca 1991 roku w głosowaniu jawnym do prezydium Zarządu na wniosek prezesa Ryszarda Reiffa dokooptowani zostali: Anna Czarnocka, Edward Duchnowski, Irena Głowacka, Juliusz M. Krawacki, Witold Szkotnicki. Ukazały się kolejne dwa tomy „Wspomnień Sybiraków" w nakładzie 3000 egzemplarzy każdy oraz trzeci numer „Biuletynu wewnętrznego" w całości poświęcony tematyce I Zjazdu Delegatów. W numerze znalazły się między innymi - przemówienie prezesa Ryszarda Reiffa, statut Związku, wyjątki z ustawy o kombatantach, protokół komisji wyborczej, imienny wykaz wszystkich uczestników zjazdu. Komisja socjalna rozdysponowała na oddziały odzież, która nadeszła z Anglii i Szwecji. 58 osobom przyznano zapomogi pieniężne z funduszu przekazanego na ten cel przez Gabryelę i Xawerego Krasickich, Jadwigę Domańską mieszkającą stale w Kanadzie oraz przez konsula ambasady Polskiej w Oslo i nauczycielki z Norwegii. Łączna kwota funduszu wynosiła 13 475 000 złotych. Przyznano 402 skierowania na leczenie sanatoryjne. W dniach 11-12 maja w Częstochowie na Jasnej Górze odbyło się II Ogólnoświatowe spotkanie pielgrzymkowe. 4 czerwca w Łomży odbyło się spotkanie z Ojcem Świętym Janem Pawłem II. W spotkaniu uczestniczyły poczty sztandarowe z kilku Oddziałów Wojewódzkich. Specjalna delegacja Związku w imieniu wszystkich Sybiraków wręczyła papieżowi dary.
|